VERBINTENISSEN UIT OVEREENKOMST

Algemeen handelsrecht

Financieel onvermogen kan geen overmacht uitmaken

· Olivier Vanden Berghe

In een arrest van 18 juni 2018 bevestigt het Hof van Cassatie dat financieel onvermogen geen overmacht kan uitmaken, ook al is het onvermogen te wijten aan  externe omstandigheden die voor de schuldenaar overmacht uitmaken. Met andere woorden uit het onvermogen om een geldschuld te voldoen kan de schuldenaar logischerwijze niet afleiden dat hij bevrijd is van deze betalingsverbintenis. Ook de Memorie van Toelichting van het voorontwerp van nieuw Burgerlijk Wetboek vermeldt dat overmacht niet aan de orde is wanneer de verbintenis de betaling van een geldschuld tot voorwerp heeft, al wordt dit niet uitdrukkelijk opgenomen in het Burgerlijk Wetboek. Het Hof van Cassatie vernietigt een arrest van het hof van beroep te Antwerpen dat een onderneming van een kredietschuld had bevrijd. Het hof van beroep had geoordeeld dat bij soortzaken - en in het bijzonder geldschulden - een beroep op overmacht niet kan worden uitgesloten en de schuldenaar bevrijd was van zijn verbintenis tegenover de kredietverlenende bank omdat de definitieve onmogelijkheid tot betaling het gevolg was van een brand, en hij alle inspanningen ten spijt er niet in geslaagd was om de bank te betalen. ...

Lees de bijdrage

Algemeen handelsrecht

De relativiteit van overeenkomsten is niet van openbare orde - Cass. 4 mei 2018

· Olivier Vanden Berghe

De relativiteit van overeenkomsten, gehuldigd in artikel 1165 BW, is niet van openbare orde. Dit heeft het Hof van Cassatie bevestigd in een arrest van arrest van 4 mei 2018. Een verzoek tot vernietiging van een arbitrale uitspraak was gemotiveerd door de stelling dat de arbitrale uitspraak die artikel 1165 BW schond in strijd was met de openbare orde en dus kon vernietigd worden (oud artikel 1704, 2, (a); huidig artikel 1717 § 3 (b) ii Gerechtelijk Wetboek). Zowel het hof van beroep van Brussel als het Hof van Cassatie verwierpen dit postulaat. Alleen de wet die de essentiële belangen van de Staat of van de gemeenschap raakt of die, in het privaat recht, de juridische grondslagen vastlegt waarop de economische of morele orde van de maatschappij rust, is van openbare orde. Dit is niet het geval voor de relativiteit van de overeenkomsten. ...

Lees de bijdrage

Algemeen handelsrecht

Hervorming algemeen verbintenissen- en contractenrecht goedgekeurd door de Ministerraad

· Olivier Vanden Berghe

De Ministerraad van 30 maart 2018 heeft het voorontwerp van wet goedgekeurd ter invoeging van Boek V - "De Verbintenissen" in het nieuw Burgerlijk Wetboek. Het voorontwerp werd ter advies voorgelegd aan de Raad van State. Boek V van het toekomstig Burgerlijk Wetboek (met de artikels 5.1 tot en met 5.344) wordt een vrij sluitende regeling van het Belgisch verbintenissenrecht, met inbegrip van de regels inzake contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheid, met dien verstande dat de regels omtrent buitencontractuele aansprakelijkheid (artikels 5.141 tot en met 5.211) nog niet zijn goedgekeurd in Ministerraad maar nog het voorwerp uitmaken van een openbare raadpleging. ...

Lees de bijdrage

Algemeen handelsrecht

Caducité et contrats interdépendants - Cass. 2 février 2018

· Olivier Vanden Berghe

La caducité d'une obligation par disparition de son objet suppose qu'il soit devenu définitivement impossible d'exécuter son objet en nature. A la demande du locataire d'un copieur, la cour d'appel de Bruxelles avait prononcé la caducité du contrat entre ce locataire et Xerox Financial Services, au motif qu'un autre contrat, celui de maintenance et de fourniture de consommables avec une société tierce (un revendeur Xerox) avait pris fin. La cour d'appel considérait que les contrats de location et de maintenance étaient interdépendants et ne pouvaient exister l'un sans l'autre, le matériel loué n'étant plus opérationnel en l'absence de contrat de maintenance et le contrat de location perdant donc toute raison d'être. ...

Lees de bijdrage

Algemeen handelsrecht

L'impossibilité de restitution n'empêche pas la résolution - Cass. 17 novembre 2017

· Olivier Vanden Berghe

Dans un arrêt du 17 novembre 2017 (C.17.0090.F) la Cour de cassation a rappelé que même si en principe la résolution opère ex tunc et a pour effet que les parties doivent être replacées dans le même état que si elles n'avaient pas contracté, il se peut que, par exemple dans des contrats à prestations successives, des prestations ne soient pas susceptibles de restitution.  Ceci ne prive pas pour autant la victime  du droit de demander la résolution dudit contrat. ...

Lees de bijdrage

Algemeen handelsrecht

De nietigheid van de overeenkomst in geval van bedrog kan partieel zijn - Cass. 23 november 2017

· Olivier Vanden Berghe

Krachtens de artikelen 1108, 1109 en 1116 Burgerlijk Wetboek is een overeenkomst die door bedrog werd verkregen nietig. In een arrest van 23 november 2017 (C.17.0389.N) heeft het Hof van Cassatie gepreciseerd dat deze nietigheid een partiële nietigheid kan zijn. Wanneer het bedrog betrekking heeft op een onderdeel van de overeenkomst en een gedeeltelijke vernietiging van de overeenkomst mogelijk is, kan de rechter op verzoek van de benadeelde partij de nietigheid beperken tot dat gedeelte van de overeenkomst, voor zover het behoud van de gedeeltelijk vernietigde overeenkomst beantwoordt aan de bedoeling van de partijen. De partiële nietigheid wordt overigens ook voorzien in het voorontwerp van wet houdende invoeging van Boek VI "De verbintenissen" in het nieuw Burgerlijk wetboek: "Wanneer de grond van nietigheid slechts een gedeelte van het contract betreft, beperkt de nietigverklaring zich tot dat gedeelte, voor zover het contract deelbaar is, rekening houdend met de bedoeling van de partijen evenals met het doel en de strekking van de geschonden regel."   ...

Lees de bijdrage

Algemeen handelsrecht

De vergoeding van de gederfde winst na de onrechtmatige beëindiging van een overeenkomst - Cass. 10 november 2017

· Olivier Vanden Berghe

In een arrest van 10 november 2017 (C.15.0318.F), onderzoekt het Hof van Cassatie het oorzakelijk verband tussen een foutieve opzegging van een overeenkomst en de door de medecontractant gederfde winst waarvoor vergoeding wordt gevraagd. Krachtens art. 1149 du Code civil is de foutieve partij gehouden de medecontractant te vergoeden voor het verlies dat hij heeft geleden en de winst die hij heeft moeten derven. Het Hof van Cassatie preciseert dat het volstaat dat de schuldeiser bewijst dat, zonder deze fout, de schade zich niet had voorgedaan zoals ze zich heeft voorgedaan, en past zodus de equivalentieleer toe (of het criterium van de conditio sine qua non), zoals bij buitencontractuele aansprakelijkheid. In het aangevochten arrest van 19 mei 2014 had het Brusselse hof van beroep de vordering afgewezen van het slachtoffer van een onrechtmatige contractverbreking. De rechters hadden geoordeeld dat hij niet aantoonde dat hij zonder deze plotse verbreking effectief binnen de voorziene termijn een conforme terminal zou hebben voltooid, of serieuze kansen zou hebben gehad om dit resultaat te bereiken, zodat hij niet gerechtigd was een vergoeding te vragen voor winstderving of voor verlies van een kans op de contractueel bedongen winst bij perfecte en volledige uitvoering van de haventerminal. Het Hof van Cassatie verbreekt het arrest, vermits het bewijs van de causaliteit niet vereist dat de eiser aantoont dat hijzelf, zonder de foutieve beëindiging van de overeenkomst, zijn overeenkomsten correct zou hebben uitgevoerd tot het einde ervan. Inzake buitencontractuele aansprakelijkheid was al vaak geoordeeld dat een rechter moet reconstrueren wat er gebeurd zou zijn zonder de fout, maar zonder de omstandigheden te wijzigen waarin de schade zich heeft voorgedaan of andere mogelijke omstandigheden in te denken. Hij moet dus bepalen wat er zou gebeurd zijn zonder de fout, mits alle andere omstandigheden ongewijzigd blijven. Deze oefening, die relatief simpel is als de schade zich ogenblikkelijk voordoet, is minder eenvoudig als de aangehaalde schade zich in de toekomst situeert. ...

Lees de bijdrage

Algemeen handelsrecht

Postcontractuele bedingen doorstaan de ontbinding van een overeenkomst - Cass. 23 oktober 2017

· Olivier Vanden Berghe

In een arrest van 23  oktober 2017 (C.17.0234.N) bevestigt het Hof van Cassatie dat de ontbinding van een overeenkomst niet belet dat nog een beroep wordt gedaan op bepaalde artikels uit de ontbonden overeenkomst, de zogenaamde postcontractuele bedingen. ...

Lees de bijdrage

Algemeen handelsrecht

Verjaringstermijn facturen voor energie, water en telecom - Nieuw art. 2277 Burgerlijk Wetboek

· Olivier Vanden Berghe

Per wet van 6 juli 2017 (B.S. 24 juli 2017) werd de verjaringstermijn inzake leveringsfacturen voor water, gas, elektriciteit en telecom verduidelijkt en vastgesteld op vijf jaar. ...

Lees de bijdrage

Algemeen handelsrecht

Hof van Cassatie 13 januari 2017

· Olivier Vanden Berghe

Zaak: C.15.0417.N Een advocaat die door zijn cliënt verzocht werd een aangifte van schuldvordering in een faillissement te doen, had dit niet gedaan vanwege het uitblijven van de betaling van zijn erelonen. Hij had zijn cliënt hier echter niet uitdrukkelijk op gewezen. De advocaat werd vervolgens gedagvaard. In zijn arrest van 30 september 2013 had het hof van beroep te Antwerpen geoordeeld dat “de exceptie van niet-uitvoering van rechtswege geldt en dat de advocaat zijn cliënt er niet eerst erop moest wijzen dat hij zijn tussenkomst opschortte in afwachting van de betaling”. ...

Lees de bijdrage